Kanser maalesef günümüzde hala tedavi edilmesi çok zor bir hastalıktır. Belki siz de yakınlarınızdan birini kanser yüzünden kaybetmiş olabilirsiniz. İnsan vücudunda 200 farklı kanser oluşabilir. Bunların en tehlikelilerinden biri beyin tümörüdür. Bu yazımızda beyin tümörü belirtileri ve tedavisi hakkında konuşacağız. Beyin tümörü nedir, hangi belirtiler ile ortaya çıkar ve ondan nasıl korunabiliriz?
Beyin tümörü isminden de anlaşılacağı gibi beyninizdeki kanserli hücre topluluğudur. Tümör burada diğer dokularda olduğu gibi şişme yapmaz. Kafatasınız çok sert bir yapı olduğu için tümörün dışarıya büyümesine izin vermez. Küçük bir alana sıkışan tümör de ciddi sorunlar yaratır. Beyin tümörü belirtileri işte burada farkedilir bir hal alır. Tümör ikiye ayrılır: iyi huylu ve kötü huylu tümörler. İki tümör tipi de kafatasınıza basınç oluşturabilirler. Hayatı tehdit edici bir durum olup olmadığına doktorunuz karar verir.
Beyin tümörleri birincil ve ikincil olarak ikiye ayrılır. Birincil tümörlerin çoğu iyi huyludur. İkincil dediğimiz tür ise vücudun başka bir yerinde başlayıp metastaz yapmış olandır. Örneğin memede başlayan bir meme kanseri beyne sıçrayabilir. Böyle tümörler çoğu zaman agresif olurlar.
Birincil beyin tümörleri beyin hücrelerinin kanserleşmesi ile ortaya çıkarlar. Glia hücreleri, beyin zarı ve salgı bezleri tümörün kaynağı olabilir. Nöronlar bölünemediği için kanser olmazlar. Ancak 2012’de yayınlanan bir çalışma nöronların bölünme yeteneği kazanıp kanser olabileceğini gösterdi.
Yetişkinlerde birincil beyin tümörlerinin çoğu glioma ve meninjiomadır. Glioma glia hücrelerinden gelişen kanser türüdür. Glia hücrelerinin temel görevi nöronları beslemek ve korumaktır. Bunun yanında metabolik atıkları ve ölmüş nöronları temizlerler. Salgı bezlerinin de kanser olabileceğini söyledik. Hipofiz bezi ve epifiz bezi tümörü bunlara iyi birer örnektir. Merkezi sinir sistemi lenfomaları lenf dokusunun kanser olması ile ortaya çıkar. Meninjioma beyin zarındaki hücrelerden kaynaklanır. Schwannoma nöronlar için miyelin kılıfı üreten Schwann hücrelerinde olur. Kötü huylu Schwannoma ve meninjioma nadir görülür ama çok agresiftir.
Beyin tümörü belirtileri kanserli dokunun yerine ve büyüklüğüne göre değişir. Bazı tümörler beyin dokusunu istila ederek doğrudan zarar verir. Bazıları ise bir beyin dokusunun etrafında basınç yaratarak nöronların çalışmasını engeller. Beyninizin içinde bir tümör büyümeye başladığında bunu muhtemelen farkedersiniz.
Beyin tümörü belirtileri arasında en yaygın olanı baş ağrısıdır. Sabah uyanır uyanmaz baş ağrısı yaşayabilirsiniz. Bazen sizi uykunuzdan uyandıracak düzeyde olabilir. Baş ağrıları öksürdüğünüzde, hapşırdığınızda daha şiddetli olmaya başlar. Tümör beyin içindeki basıncı etkilediğinden dolayı baş ağrısı yapabilir.
Baş ağrısının yanında kusmalar, bulanık/çift görüş, baş dönmesi, titreme nöbetleri görülebilir. Merkezi sinir sistemi vücuttaki tüm işlevleri koordine eden merkezdir. Bu yüzden kaslarınızda güçlük, hafıza kaybı, yazma ve okumada zorluk yaşayabilirsiniz. Duyma, tat alma ve koklama duyularınızda farklılıklar olabilir. Yutkunmada güçlük çekme, denge kaybı, göz sorunları, hareket kontrolünde zayıflama görülebilir.
Elleriniz titreyebilir, dengenizi yitirip baş dönmesi yaşayabilirsiniz. Vücudunuzdaki kaslar üzerinde hakimiyetiniz azaldığı için göz kapağınız düşebilir, idrar kaçırabilirsiniz. Bazen konuşmakta zorlanabilir veya size söylenenleri anlamayabilirsiniz. Vücudunuzun bir bölgesinde uyuşukluk hissedebilirsiniz. Ruh hali ve kişilikte değişimler olabilir. Özellikle frontal lobu etkileyen tümörlerde kişilik değişimi ve duygusal dengesizlikler görülebilir. Hareket ile ilgili bölgelerin etkileyen tümörler yürüme zorlukları, yüz ve uzuvlarda kas zayıflıkları yaratabilir.
Beyin tümörü belirtileri görmeye başladığınızı düşünüyorsanız hemen bir nörologa gidin. Doktorunuz sizin fiziksel muayenenizi yapar ve tıbbi öykünüze bakar. Fiziksel inceleme çok ayrıntılı bir nörolojik muayeneyi kapsar. Doktorunuz beyin sinirlerinin doğru çalışıp çalışmadığını denetler. Bu göz kontrolünden tutun da bazı zihinsel süreçlerin değerlendirilmesine kadar uzanabilir.
Doktorunuz gerek gördüğü takdirde gözlerinize oftalmoskop ile bakabilir. Bu cihaz ışığı retinanız üzerine yönlendirir ve göz bebeklerinden içeri girmesini sağlar. Oftalmoskop sayesinde göz bebeklerinin ışığa nasıl tepki verdiği anlaşılır. Göz hareketleri incelenerek optik sinirlerde herhangi bir hasar olup olmadığı kontrol edilir. Tümörden dolayı kafa içindeki basınç artarsa optik sinirler zarar görebilir. Ayrıca doktorunuz kasların gücünü, koordinasyon ve denge becerinizi ve hafızanızı da kontrol edebilir.
Fiziksel muayenede bazı bulgulardan şüphelenen doktorlar hastalardan BT veya MR çektirmesini isteyebilir. BT bilgisayarlı tomografi demektir. Kontrastlı veya kontrastsız çekilebilir. MR beynin manyetik rezonans görüntüsünün alınmasıdır. MR’da radyasyon kullanılmaz ve BT’den daha ayrıntılı sonuçlar verir. Tümörü incelemek için doktorlar damarların yapısını gösteren anjiografi isteyebilirler. Anjiografi ile tümörü besleyen damarlar ortaya çıkarılır.
Beyin tümörü belirtileri yaşamaya başladıktan sonra doktora gittiniz. Doktor bir tümör tespit etti. Bundan sonraki süreçte tedavi tümörün çeşidine, büyüklüğüne ve bulunduğu yere göre belirlenir. Tabii tedavi belirlenirken genel sağlığınız da göz önünde bulundurulur. Beyin tümörü belirtileri yaşayan bir kişiye önerilen en yaygın tedavi ameliyattır. Amaç kanserli dokuyu ortadan kaldırarak diğer dokuların sağlıklı kalmasını sağlamaktır. Bazı tümörlerin alınması kolay iken bazılarını almak zordur. Ancak tümörlü dokunun birazını almak bile çok faydalı olabilir.
Beyin cerrahisi diğer ameliyatlar gibi bazı riskler barındırır. Bunların başında enfeksiyon ve kanama riski vardır. Klinik olarak tehlike oluşturan iyi huylu tümörler de alınabilir. Birçok metastatik tümör kanser türüne göre ameliyatla alınır. Bazı durumlarda ameliyat ile birlikte kemoterapi, radyoterapi de uygulanabilir. Hastanın hayat kalitesini iyileştirmek için farklı terapiler de uygulanabilir. Örneğin fiziksel terapi, konuşma terapisi bunlardan bazılarıdır.
